Thomas

Ontwerpers kunnen van alles beweren, en dat doen ze dus ook. Wat dat betreft zijn het net columnisten. Alleen wordt wat ontwerpers beweren opvallend vaak serieus genomen, en daar gaat de vergelijking met columnisten meteen al weer mank – ten onrechte, want ook ontwerpers kramen toch meer dan eens de grootst mogelijke onzin uit. Neem nu de Delftse ingenieur René Bubberman, die mij vorige week een heuse nachtmerrie wist te bezorgen.

De boze droom speelde zich af in uw en mijn Leiden. Ik kuierde wat over de Breestraat en plotseling kwam daar Thomas de stoomlocomotief voorbij tuffen. U kent Thomas? Dat is een blij, blauw treintje dat zo vrolijk kijkt dat zelfs EO-boegbeeld Arie Boomsma er nog een puntje aan zou kunnen zuigen. Kinderen vinden Thomas leuk, ik vind hem vooral kinderachtig – zo gaat dat met kinderdingen. Thomas, het speelgoedtreintje, veranderde onze historische binnenstad breed grijnzend in de hel op aarde: een pretpark.

Vaak is het onduidelijk waar dit soort curieuze dromen vandaan komen, maar in dit geval wist ik het precies: de eerder genoemde ingenieur had namelijk de dag ervoor zijn deskundige kijk op onze RijnGouweLijn uiteengezet. Als die sneltram er maar een beetje lief en vriendelijk uitziet, dan krijg je het ding de tegenstribbelende Leidenaren wel door de strot geduwd, luidde zo ongeveer Bubbermans betoog. Noem mij een ongelovige Thomas, maar mij lijkt dat lulkoek! Alsof Osama Bin Laden plots een getapte jongen is als hij twee klompjes in zijn baard zou vlechten. Ik heb sterk de indruk dat de Delftse ingenieur de Leidse bevolking danig onderschat. Een nee wordt hier nooit een ja, al was het maar uit koppigheid. En bovendien zal een wolf in schaapskleren hier binnen de kortste keren als zodanig worden ontmaskerd. Leer mij mijn stadsgenoten kennen!

Advertentie

Gewaarschuwd

Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Vandaar misschien dat ons land volgens sommigen wat aan de volle kant aan het raken is: elke Nederlander wordt dankzij de boodschappen van de bemoeizieke commercie en een betuttelende overheid zo onderhand chronisch vergezeld door een alert alter-ego. ‘Je moet meer kleur eten,’ las het mijne mij laatst in de supermarkt de les. Levensmiddelenproducent Knorr beweert namelijk dat kleurrijk voedsel gezonder zou zijn dan fletse etenswaren. Demonstratief pakte ik een gezinsverpakking M&M’s uit het schap en raadde ik mijn opdringerige metgezel aan zich verder stil te houden. ‘Kort lontje?’ haalde deze daarop onverstoorbaar een Postbus 51-spot van stal.

Soms lijken waarschuwingen wél zin te hebben. Bijvoorbeeld als je als Leidenaar je paspoort of je rijbewijs moet verlengen. Dat duurt de komende dagen langer dan gewoonlijk, aldus de Stadskrant. Normaal staat er vijf werkdagen voor: wie gistermiddag voor vier uur zijn papieren aanvroeg, kan deze dus volgende week dinsdag weer ophalen, zo rekent het bericht ons voor. Eén week, vijf werkdagen: dat klopt dus als een bus.

Van 30 april tot en met 5 mei is de afdeling Burgerzaken echter gesloten (ik denk: ik waarschuw u maar even). Het Stadskrantberichtje legt uit dat wie op maandag 28 april een nieuw paspoort of rijbewijs aanvraagt, op woensdag 7 mei in het Stadhuis zijn fonkelnieuwe identiteitsbewijs kan komen afhalen. Telt u even met me mee? 29 april, 6 en 7 mei… Dat zijn niet vijf, maar drie werkdagen, en dus duurt het verlengen van de ID’s helemaal niet langer dan anders. Integendeel: rond de feestdagen is er juist mínder tijd voor nodig. Zou iemand mij wellicht kunnen uitleggen waarom het normaal dan óók niet in drie werkdagen kan? Een gezinsverpakking M&M’s voor het antwoord…

1993

We schrijven 1993. Pim Fortuyn is hoogleraar in Rotterdam, Theo van Gogh brengt de film ‘Vals licht’ uit en de Twin Towers blijven, na een bomaanslag eerder dat jaar, onveranderd het trotse symbool van New York. Waarmee ik maar wil aangeven dat er in 15 jaar best veel kan veranderen. In Leiden wordt in 1993 onder de nogal poëtische titel ‘Boomgaard der kennis’ een nota gepubliceerd, waarin de gemeente aangeeft hoe de Leidse bodem het beste benut zou kunnen worden. Zo zou het terrein van het slachthuis bebouwd moeten worden, zou er een verbindingsweg moeten komen tussen de A4 en de A44 en zou er een sneltram door de Breestraat moeten gaan rijden, om de binnenstad zo enerzijds met de kust en anderzijds met Alphen aan den Rijn en Gouda te verbinden.

Vijftien jaar later is Nieuw Leyden nog altijd in aanbouw en wordt er over de aanleg van de Rijnlandroute en de RijnGouweLijn nog steeds alleen maar gepraat. Toch is er met betrekking tot de sneltram wel iets veranderd: stond de aanleg ervan toen nog hoog op het verlanglijstje van de gemeente, waarbij het maar de vraag was of Leiden de provincie mee zou kunnen krijgen – inmiddels ziet Zuid-Holland de RGL het liefst door de Breestraat rijden en is het Leiden dat nog zegt te willen onderzoeken of er geen alternatieve routes mogelijk zijn. Niet dat daarmee gehoor wordt gegeven aan de uitslag van het referendum van vorig jaar, maar toch.

Theo van Gogh en Pim Fortuyn mogen dan inmiddels dood zijn, in Leiden zijn de discussies over precies dezelfde onderwerpen nog altijd springlevend. Het moet gezegd: dát had het college van B&W in 1993 goed ingeschat. Op de vraag wanneer die zo vurig gewenste sneltram daadwerkelijk door de binnenstad zou kunnen gaan rijden, luidde het veelzeggende antwoord: ‘Naar wij verwachten niet vóór 2010’…

Filmpje

Daar was-ie dan: The Movie – De Film dus, of beter: ‘het filmpje’. Technisch zag er allemaal uitermate amateuristisch uit, maar dat mocht de pret niet drukken. Het draaide in dit geval niet om de vorm, maar om de inhoud. Welnu, die loog er niet om en zorgde in het hele land voor verhitte discussies. Sommigen reageerden schouderophalend of zelfs wat lacherig, anderen prezen het filmpje en noemden het in één woord geweldig. De media doken er met de van hun bekende gretigheid bovenop. In allerijl opgetrommelde juridisch onderlegden schoven in de verschillende praatprogramma’s aan, om zich desgevraagd af te vragen of de debuterende filmmaker met zijn dubieuze creatie de wet niet overtrad. Ik zal eerlijk toegeven dat ik na het zien van de beelden eerst en vooral geschokt was.

Begrijp me niet verkeerd: ik weet natuurlijk dondersgoed dat dit soort dingen – hoe verwerpelijk ook – gebeuren. Als je er op internet doelbewust naar op zoek gaat, dan zul je dergelijke onthutsende taferelen veelvuldig tegenkomen. In die zin was er dus weinig nieuws onder de zon. Maar als maker en verspreider van zo’n filmpje zou je je in mijn ogen terdege bewust moeten zijn van de mogelijke consequenties. Welk doel streef je na, en heiligt dat doel de middelen die je kiest? Is het zinvol om deze tamelijk onsmakelijke beelden op een dermate laagdrempelige manier voor een ieder (tere kinderzieltjes incluis) toegankelijk te maken? Nee, denk ik als eenvoudig Leids columnistje dan.

Maar de ‘cineast’ in kwestie is nog altijd overtuigd van de juistheid van zijn handelen. Ook achteraf is hij zichtbaar trots op het door hem gemaakte filmpje, dat de hele wereld in staat stelt getuige te zijn van hoe een overspelig actreuteltje danig aan het tongworstelen is met een collega. En dat allemaal in een Leids café!

Strange fruit

Toen ik tijdens een familie-etentje de menukaart van het onlangs stijlvol verbouwde restaurant Het Haagsche Schouw openklapte, kon ik mijn ogen niet geloven. Hier dus ook al, dacht ik…

Onderhand hebben we te maken met een tsunami aan onalledaags fruit, die onze dagelijkse boodschappen hoe langer hoe meer in zijn greep krijgt. In zuivel en frisdrank zitten steeds vaker vruchten waarvan je niet weet hoe ze eruit zien, laat staan hoe je ze moet eten. En dan heb ik het niet over de mango en de kiwi, die al lang en breed voorbeeldig zijn ingeburgerd. Nee, ik bedoel uitheemse nieuwkomers als guanabana, acerola, rambutan, maracuja en açai-bessen. Zou dat nieuwe fruit, zoals kers en appel nu, ooit op Leidse straatnaambordjes prijken? De opmars lijkt in elk geval nauwelijks te stuiten, en ons eigen fruit is de dupe: Yoki-drink met perensmaak is inmiddels bijvoorbeeld al jaren niet meer te krijgen. Kijk, dáár zou Geert Wilders eens een film over moeten maken!

Terug naar Van der Valk, het boegbeeld van de oer-Hollandse culinaire identiteit, waar een kers in de appelmoes altijd wel avontuurlijk genoeg was. Als zelfs daar nu al vreemd fruit opduikt, dan moet je toch toegeven dat er iets goed mis is. Want kent ú de kerriest? Geen idee of je zo’n ding moet schillen en of er pitjes in zitten, maar de kok van het Leidse restaurant weet er wel raad mee: hij verwerkt de vrucht heel hip tot een gel, waarmee hij de salade met gamba’s wat extra cachet denkt te kunnen geven. ‘Zegt jullie dat iets: kerriesten-gel?’ gooide ik mijn opperste verbazing op tafel. Mijn broer keek bedenkelijk naar de kaart, waarop ik hem het voorgerecht aanwees. Even bleef het stil. ‘Nee, lul!’ sprak hij toen. ‘Kérrie-sténgel.’ Oeps! Overigens was er alleen voor de kinderen nog appelmoes. Zonder kers…