Niet een werk van Wolkers of van Rembrandt, maar ‘Het laatste oordeel’ van Lucas van Leyden is door de bezoekers van de Lakenhal verkozen tot het topstuk uit de collectie van het museum. Ook ik was als kind al gefascineerd door het zeer tot de verbeelding sprekende, inmiddels bijna 500 jaar oude drieluik, waarop zowel de verschrikkingen van de hel als de hemelse geneugten op fascinerende wijze tot leven komen. Jan Wolkers was verzot op het schilderij en ook Rembrandt was behalve bewonderaar ook verzamelaar van het werk van Van Leyden. Zij zullen het hun huidige stadgenoten dus niet kwalijk nemen dat in hun oordeel het meesterwerk van Lucas van Leyden nu tot pronkstuk is gebombardeerd.
Toch vind ik het een beetje sneu voor Rembrandt, al moet gezegd dat het historiestuk dat de Lakenhal van hem bezit ook niet echt een hoogvlieger kan worden genoemd. We weten niet eens welk historisch, bijbels of mythologisch tafereeltje de grote meester hier in olieverf heeft vereeuwigd – een manco dat door het glimlachende zelfportret dat de ‘zoon van Leiden’ bij wijze van subtiele gimmick aan het schilderij toevoegde ook niet meer wordt goed gemaakt.
Wij Leidenaars hebben gelukkig wel de kans om het goed te maken met ‘onze Rem’, die volgende week donderdag zijn vierhonderdvierde verjaardag viert. Klokke middernacht bent u van harte welkom bij zijn beeld aan de Witte Singel om een glaasje korenwijn op de geboortedag van de grote meester te komen heffen. Geen groot en uitbundig feest, maar een ingetogen eerbetoon door wat ik in de loop der jaren de Leidse Nachtwacht ben gaan noemen. Viert u dit feestje mee? Ik ben ervan overtuigd dat Rembrandt, die na het laatste oordeel in 1669 vast en zeker heeft plaatsgenomen op een zonnig wolkje, het tafereeltje glimlachend zal gadeslaan.
STEEKSLEUTELS 