‘De stad leg op ze gat,’ hoorde ik laatst een Leidenaar zeggen. En inderdaad, het is volop komkommertijd. Voor de verandering wil ik u daarom graag eens wijzen op oud nieuws. Op de website leiden.courant.nu, een fantastisch initiatief van het Regionaal Archief Leiden, kunt u grenzeloos grasduinen in meer dan een eeuw aan Leidse kranten. Ik heb er de afgelopen weken vele uurtjes rondgedoold. Om u de rijkdom aan informatie te schetsen: het zoekwoord ‘komkommer’ leverde bijna 40.000 treffers op.
Aan het eind van de negentiende eeuw lieten de kleine Leidse groentewinkels via de krant weten voor welke seizoensgroenten de Leidenaar bij hen terecht kon. Iets later werden er ook prijzen genoemd: In 1908 kostte een komkommer 3 cent, tijdens de oorlog schommelde de vastgestelde adviesprijs rond de twee dubbeltjes en in 1980 kostten twee komkommers bij de Codi aan het Levendaal 98 cent. Behalve op advertenties en recepten stuitte ik ook op talloze kommer-en-kwelberichten over overschotten en het doordraaien van komkommers op de Leidse groenteveiling.
Maar het leukste zijn de échte nieuwsberichten waarin de komkommer centraal staat. In 1899 zonk bij Leiderdorp een schip met komkommers naar de bodem van de Rijn. ‘De vruchten werden zooveel mogelijk opgevischt,’ wist de krant te berichten. In 1881 meldde het Leidsch Dagblad dat proces verbaal was opgemaakt tegen twee baggerlieden, die komkommers hadden gestolen van een landje in Zoeterwoude. Een klein vergrijp, dat echter grote gevolgen kan hebben: een jaar eerder vatte een veldwachter in Bloemendaal de wortel- en komkommerdief Willem Joosten in de kraag. Joosten pakte zijn mes en bracht de kordate diender drie fatale messteken toe. De naam van de veldwachter? Van der Lijke… Volgende week nog meer Leidse komkommers.
STEEKSLEUTELS 