Het zal rond 1980 zijn geweest dat we met de hele klas naar de Lakenhal gingen en oog in oog kwamen te staan met het huiveringwekkende, prominent geplaatste drieluik van Lucas van Leyden. ‘Het laatste oordeel’ maakte op mij en mijn klasgenootjes ongelooflijk veel indruk. Met name het rechterpaneel, waarin de zondaars richting hellevuur gedirigeerd werden, imponeerde. Van de rest van dat museumbezoek kan ik me nog weinig herinneren en nog steeds als ik in de Lakenhal ben spreekt vooral dit drieluik tot de verbeelding. Anders dan dertig jaar geleden, maar toch.
Dat er aan het einde van je leven een soort Rijdende Rechter is die de balans opmaakt en een definitief oordeel velt… hoe naïef ook, het is een mooi beeld. ‘Daar zult u het mee moeten doen,’ hoor je nog net boven het geknetter van het vuur uit. Momenteel is er in de Lakenhal een tentoonstelling rond Van Leyden te zien, maar veel leuker vond ik de expositie in Scheltema, pal naast het museum. Behalve een replica van ‘Het laatste oordeel’ is er werk te zien van twaalf hedendaagse Leidse kunstenaars die zich door het drieluik lieten inspireren. Door de vorm van het schilderij, de religieuze invalshoek, het thema leven en dood, de willekeur van het lot, de vrouwelijke naakten…
De veelzijdigheid van dit eerbetoon is groot, en juist dat maakt een gratis bezoekje aan Scheltema zeer de moeite waard. U kunt er nog deze hele maand terecht, en omdat de werken behalve op de begane grond ook op de tweede verdieping worden geëxposeerd, kunt u mooi nog even door het fraaie industriële pand struinen. Nu het nog kan, want de huurder van het complex staat er financieel zo slecht voor dat vermoedelijk binnen afzienbare tijd ook een oordeel over Stichting Scheltema zal worden geveld. Hopelijk zal dát dan geen laatste oordeel zijn!
STEEKSLEUTELS 