De peurbakken van 2011

In 1511 trotseerden de burgers van Brussel massaal de winterse kou om sneeuwpoppen te maken. Een nijvere dichter beschreef de meer dan honderd poppen die tijdens dit spontane sneeuwfestival de straten van de grootste stad van de zuidelijke Nederlanden bevolkten. In 1988 schreef hoogleraar Herman Pleij (nu vooral bekend als de regelmatig in talkshows aanschuivende veelprater en allesweter) er onder de titel ‘De sneeuwpoppen van 1511’ een dik boek over, waarin hij aan de hand van de sneeuwpoppen de stadscultuur in de late middeleeuwen beschrijft.

Een fenomeen als de Leidse Peurbakkentocht zou over een paar eeuwen prima als studiemateriaal kunnen dienen voor een wetenschapper die de stadscultuur van de vroege 21ste eeuw wil duiden. ‘De kaasmeisjes op een van de boten vormen een duidelijke knipoog naar de multiculturele samenleving. De burgerij in 2011 had behoefte aan een herwaardering van de eigen cultuur. De oer-Hollandse kaasmeisjes werden door de stedelingen aan de kant dan ook met enthousiasme begroet,’ zou de wetenschapper à la Herman Pleij een slag kunnen slaan naar de gedachte achter een van de boten. ‘Er voer ook een boot vol verpleegsters mee, waarmee de vanuit Den Haag opgelegde bezuinigingen op de gezondheidszorg – er werd rigoureus bezuinigd in het Nederland van 2011 – aan de kaak werden gesteld.’

Maar waar moet je als wetenschapper in godsnaam heen met die kamelenteen, dat populaire liedje dat de Leidse zanger Barry Badpak vanaf een speedboot ten gehore bracht? Dat is toch niets anders dan platvloerse lol? Natuurlijk, maar daar hoeven we ons allerminst voor te schamen: ook tussen de Brusselse sneeuwpoppen stond een aantal uiterst schunnige exemplaren, zo leert het boek van Pleij ons. Een sneeuwpop met een ‘camel toe’? Het had zo maar gekund!

Advertentie

Moordenares

In veel ranglijsten neemt Leiden de plek van kleurloze middenmoter in. Meestal is dat jammer, maar soms is dat wel zo prettig. In de onlangs gepubliceerde AD misdaadmeter over 2010 staat onze stad op de drieënveertigste plaats, waarmee Leiden een relatief veilige gemeente is, waar weliswaar wordt ingebroken en geroofd, maar waar van moord en doodslag geen sprake is. En dat is bijvoorbeeld in Rotterdam met 19 moorden per jaar wel anders!

Als er in Leiden al een moord gepleegd wordt, dan spreekt deze dermate tot te verbeelding, dat de landelijke en zelfs de internationale pers er niet omheen kan. Seriemoordenares Goeie Mie was meer dan een eeuw geleden wereldnieuws, en ook de Leidse Balpenmoord werd twintig jaar geleden breed uitgemeten. En nu is er weer de verjaarde, in maart 1946 gepleegde moord op de ingenieur Felix Guljé, waarvan de dader – de nu 96-jarige, in Rotterdam woonachtige Atie Ridder-Visser – zich begin dit jaar per brief bij burgemeester Lenferink meldde. Zij was het die 65 jaar geleden bij Guljé aanbelde, om toen hij in de deuropening verscheen in koelen bloede de trekker over te halen.

Verzetsheldin of niet, en of het slachtoffer nu wel of niet had geheuld met de Duitsers (dat is namelijk nog maar de vraag): ook volgens de toenmalige wet- en regelgeving was Atie Visser een ordinaire moordenares die in vredestijd voor eigen rechter speelde. Daags na de moord protesteerde het Leidsch Dagblad al krachtig tegen dergelijke ‘Wild-West-methoden’: ‘Het principe van den rechtsstaat waarin wij allen wenschen te leven, verzet zich tegen terreurdaden als deze waarbij het volk het recht in eigen hand meent te mogen nemen. Dergelijke methodes zijn ons Nederlandsche volk onwaardig!’ En daar kan Atie, die haar Verzetskruis mag houden, het wat mij betreft mee doen.

Dief of diender?

Vorige week lanceerde de Vereniging Eigen Huis een speciale website waarop huiseigenaren hun door beveilingscamera’s geregistreerde beeldmateriaal van inbrekers kunnen uploaden. In onze regio zullen op deze site tussen de op de gevoelige plaat vastgelegde gauwdieven vermoedelijk regelmatig Leidse politieagenten opduiken. Althans, als een opmerkelijk plan van de politie Hollands Midden doorgang vindt.

In Leiden staat de maand juni dit jaar voor het eerst als Cultuurmaand te boek, maar landelijk is het de Maand van Veilig Wonen. Wat de politie betreft gaat dat prima samen, want een plannetje van ons regionale corps is dermate creatief en vernieuwend, dat je er bij het ministerie van OCW bij wijze van spreken subsidie voor zou kunnen aanvragen: ‘Leidse agenten gaan inbreken,’ meldden de media. Ik hoop en neem aan dat het een ondoordacht proefballonnetje betreft en dat dienders niet werkelijk – zoals aangekondigd – huizen zullen binnendringen om waardevolle spullen te ontvreemden als de gelegenheid in hun ogen net iets te evident de dief maakt.

Ik ben niet juridisch onderlegd, maar volgens mij mág de politie dat ook helemaal niet, hoe ‘noodzakelijk’ deze dubieuze werkwijze in de ogen van wijkagent Eric van Dommelen ook is. Zelfs als – om maar iets te noemen – je vliering helemaal vol wietplanten staat, is een huiszoekingsbevel vereist. Bovendien: wat wordt de volgende stap? Dat de brandweer bij brandgevaarlijke situaties de bijkeuken in vuur en vlam zet? Of dat fietsers zonder licht bij wijze van waarschuwing door oom agent zachtjes in de flank worden aangereden? Van Dommelen verklaarde tegenover Omroep West desgevraagd dat hij de Leidenaar wakker wil schudden, maar zeker een politieman kan en mag dat natuurlijk niet doen als hij daarbij de ogen sluit voor de wet.

Niets boven Leiden

Na een heerlijk weekend bij vrienden in Groningen was het vorige week zondag even heel spannend of onze trein richting randstad zou gaan rijden voordat een leger hevig teleurgestelde dan wel feestende ADO-supporters het Groninger station zou weten te bereiken. In de Euroborg kwamen er verlengingen en strafschoppen aan te pas, en toen duidelijk werd dat niet FC Groningen maar ADO Den Haag aan het langste eind trok, passeerde onze Intercity net het stadion waar de strijd werd gestreden. Wel zo rustig in de trein…

Toch was er allerminst sprake van een ontspannen thuisreis, want vlak nadat de beslissende strafschop was genomen, begon in Leiden de zevende en voor het landskampioenschap doorslaggevende wedstrijd tussen de basketballers van ZZ Leiden en de Gasterra Flames uit Groningen. Ik volgde deze thriller via Twitter, zoals ik ooit de verrichtingen van een vriendin tijdens de Marathon van New York aan de hand van sms’jes met haar doorkomsttijden had gevolgd. Chris de Waard van Sleutelstad twitterde vanuit de Vijf Meihal het scoreverloop door, en zelfs die simpele cijfertjes zorgden op het spoor voor angst, beven, hoop en vrees.

Tijdens de bijna drie uur durende treinreis durfde ik soms nauwelijks nog op ‘refresh’ te drukken, zo spannend was het. Na de reguliere speeltijd was het 69-69. Na de eerste verlenging 80-80. Na de tweede verlenging 86-86… Intussen naderde de trein Leiden. De beslissende laatste minuten kon ik thuis via Studio Sport nog live zien: 96-95 werd het, en toen pas zag ik ook welke heksenketel er achter die veel- maar niet alleszeggende tussenstanden schuilging. Iets van die sfeer beleefde ik ’s avonds nog in levenden lijve mee tijdens de huldiging op het Stadhuisplein. Een kampioensfeest in Leiden… dat er nog maar veel mogen volgen!

Jaloers

Geheel tegen mijn natuur in ben ik best een beetje jaloers op Leidse creatievelingen die het ene na het andere vooruitstrevende plan uit hun mouw schudden, om het vervolgens met grenzeloos veel enthousiasme en tomeloze inzet als het ei van Columbus onder de aandacht te brengen. Hoe doen ze dat toch, denk ik dan. Hebben ze dan niet, net als ik, het gevoel dat alle pogingen om in Leiden iets te veranderen nog het meeste weg hebben van sjorren aan een dood paard? Of zie ik het inmiddels allemaal te somber in?

Het hoogwaardige openbaar-vervoersnetwerk dat Leiden zou gaan ontsluiten (en dat de provincie ons indien nodig zelfs door de strot zou duwen als we dwars bleven liggen) komt uiteindelijk neer op over bestaand spoor naar Gouda en met de bus naar de kust. Ooit mochten we onze voorkeur uitspreken over de inrichting van een pleintje bij De Waag, maar van het hele Aalmarktplan is nagenoeg niets meer over. Muziekcentrum De Nobel komt er hooguit in afgeslankte vorm. Het Huis van de Sport sneuvelde op de tekentafel. En heeft iemand nog weleens iets over die megabioscoop bij het station vernomen?

Er zijn mensen die bij de prachtige plannen voor een zes kilometer lang Singelpark daadwerkelijk een zes kilometer lang Singelpark voor zich zien. Ik denk dan dat het hoogst haalbare drie nieuwe grasveldjes, een hondenuitlaatstrook en de aanplant van een paar jonge boompjes zal blijken te zijn. Ben ik door schade en schande wijs geworden als ik om het idee om van de Breestraat ‘de Leidse Ramblas’ te maken op z’n best nog meewarig kan glimlachen? Het is te veel, te groot en te drastisch voor Leiden, denk ik dan – in gedachten het keer op keer nauwelijks te doorkruisen gebleken mijnenveld tussen Droom en Daad overziend. Maar keer op keer hoop ik toch weer stiekem dat ik me vergis…