Het levert steevast mooie tv op: iemand die terugkeert naar het huis waar hij zijn jeugd doorbracht. Hoeveel jaren er ook verstreken en hoeveel latere bewoners ook aan de woning vertimmerden, de ruimten vullen zich onmiddellijk met herinneringen en de tijd lijkt te hebben stilgestaan. Zelf had ik het – zij het in mindere mate – toen ik vorige week na jaren weer eens in de Universiteitsbibliotheek was. De herinneringen aan mijn studietijd waren al heel lang niet zo levend geweest.
Ik was in de UB voor een bescheiden tentoonstelling van topografische prenten. Een groot deel van de geëxposeerde platen was afkomstig uit het ‘Museum Bodellianum’, en dat bracht nog meer herinneringen boven. Tijdens mijn studie heb ik voor ‘De Boekenwereld’, een tijdschrift voor de bibliofiele medemens, een artikel geschreven over de Leidse verzamelaar Johannes Tiberius Bodel Nijenhuis (1797-1872), die er in zijn grachtenpand aan het Rapenburg een imposante collectie kaarten en prenten op nahield.
De expositie, onderdeel van het Geheugen van Nederland en nog tot eind april in Leiden te zien, toont ons steden in vervlogen tijden. De prenten laten zien hoe vroegere inwoners zich door hun stad bewogen. Maar tegelijkertijd maken ze duidelijk dat er maar heel weinig veranderd is: hun stad is ook onze stad, een stad die je – zoals het huis waarin je opgroeide – op een oude prent direct herkent. De mens mag dan met zijn tijd meegaan, de stad blijft zichzelf en overleeft ons allemaal. In het pand aan de Langebrug waar Rembrandt bijna vier eeuwen geleden zijn eerste schilderslessen volgde, kun je nu terecht om een überhippe Segway te huren, waarmee je je als een kind van onze moderne tijd door het oude, trouwe Leiden kunt bewegen. Het Leiden van Rembrandt, maar ook van Bodel Nijenhuis. Mooi toch?
STEEKSLEUTELS 