Verre vrienden

De verhoudingen met onze buurgemeenten zijn behoorlijk vertroebeld. Gedraal of gedram van de gemeente Leiden resulteerde in een verstoorde relatie met onder meer Leiderdorp (Ringweg Oost), Voorschoten (Rijnlandroute) en Zoeterwoude, Katwijk en Noordwijk (RijnGouweLijn). Ook aan het gesteggel met Oegstgeest komt maar geen einde. Vorige week werd duidelijk dat Leiden dit dorp een dwangsom van een miljoen euro oplegde om de realisatie van tien woonwagenstandplaatsen af te dwingen.

Een goede buur is beter dan een verre vriend. Toch investeert Leiden veel tijd en geld in de relatie met de zustersteden Oxford, Krefeld, Juigalpa, Buffalo City en Toruń. En hoewel werd aangekondigd dat op de stedenbanden bezuinigd zou worden, wordt er intussen driftig gescharreld met een zesde gemeente: de Japanse havenstad Nagasaki.

Wie Leiden en Japan zegt, zegt Philipp Franz von Siebold. Het vroegere huis van deze Japanoloog aan het Rapenburg werd eerder deze maand nog als kitscherige Delfts blauwe KLM-miniatuur gepresenteerd, en mede dankzij Von Siebold kon de vakgroep Japanse taal en cultuur onlangs tweeënhalve ton van de Japanse smaakmaker Kikkoman tegemoet zien – voor een vijfjarige ‘leerstoel sojasaus’, zoals de landelijke media het ietwat lacherig noemden. Komend jaar zal in Leiden gesponsord wetenschap worden bedreven aan de hand van de onderzoeksvraag ‘Wat is de invloed van eetculturen en -gewoonten op tafelgerei in Azië en Europa?’. De voorspelbare conclusie: de sauzen van Kikkoman vallen overal in de smaak! Wat de waarde van een aangekondigde reis van burgervader Lenferink-san naar Japan ook mag zijn, een etentje met zijn ‘buurgemeesters’ lijkt me minstens zo waardevol. Gezellig: met ambtsketen om en kimono aan, schouder aan schouder rond de gloeiende plaat bij een Japanner.

Advertentie

Blikopener

Vorig jaar rond deze tijd begonnen rond de Beestenmarkt de voorbereidingen voor de komst van het Glazen Huis. Leiden liet zich tijdens deze zeer succesvolle editie van Serious Request van zijn beste kant zien en plukte daar ook de vruchten van: bij horeca en middenstand werd door bezoekers van het evenement zo’n 5 miljoen euro besteed. De sfeer en de saamhorigheid waren fantastisch. Om met wethouder De Haan te spreken: ‘Ik wou dat we die konden inblikken, om dat blik af en toe weer open te kunnen trekken.’

Leiden had zichzelf op de kaart gezet, concludeerde ik na afloop van de 3FM-actie hoopvol. En verbeeldde ik het me maar, of stonden er bij molen De Valk deze zomer echt meer toeristenbussen geparkeerd dan in voorgaande jaren? Het was twee weken geleden dus best een blikopener toen ik – terwijl ik me op het prachtige Lefkas een weekje liet onderdompelen in de spreekwoordelijke Griekse gastvrijheid – op mijn smartphone las dat het met de gastvrijheid van onze stad belabberd gesteld is. In een jaarlijks onderzoek van onder meer VVV Nederland kukelden we in de top 21 van grootste gemeenten zelfs van een 12e naar een 17e plek.

De 381 ondervraagde toeristen toonden zich op zijn best ‘tevreden’ en op geen van de 27 belichte aspecten scoorde Leiden een top 3-positie. Slechts de historische gebouwen, het aanbod van horeca en cultuur en de bereikbaarheid met het OV sprongen er in positieve zin uit, zo las ik, weer terug uit Griekenland, in het rapport – terwijl ik me, o ironie, noodgedwongen in een bomvolle lijnbus bevond omdat er meer dan een week geen treinen reden tussen Leiden en Schiphol. Het kan altijd beter. Een verbeterpunt waar u en ik zélf mee aan de slag moeten, is de vriendelijkheid op straat. Zullen we komende zomer dat blik van De Haan maar eens opentrekken?

Geraniums

Het was precies een week voor Leidens Ontzet. Via de ‘Heen & Weer’-brug – waarvan de led-verlichting nog steeds niet is gerepareerd, maar dit terzijde – kuierde ik aan het einde van de ochtend op m’n dooie gemakje naar de binnenstad. Het was van dat typische 3-oktoberweer: fris, maar met een flauw zonnetje. Op de Marebrug zag ik een oud baasje. Hij stond voorover gebogen, met zijn grijze hoofd in een van de plantenbakken. Met een tevreden glimlach bestudeerde hij door zijn jampotglazen de geraniums. Zorgvuldig plukte hij er de dode bloempjes uit, met trillende hand en één voor één. Anders dan elders in Leiden stonden de rode en witte planten er hier prachtig bij. Met zijn tempo moest deze geranium-opa er bijna wel een dagtaak aan hebben.

In de stad deed ik mijn ding, zoals dat heet. Ik wandelde door de opnieuw ingerichte Donkersteeg, zocht en zag de verschillen maar had nu niet bepaald de indruk dat dít de metamorfose was die de wekenlange werkzaamheden rechtvaardigde. Ik zag tot mijn woede dat de fiere leeuw op de poort bij de Burcht opnieuw zijn rechtervoorpoot kwijt was: zijn zwaard zweefde weer. Respectloos tuig! Ik ademde diep in, hoopte de herfst op te snuiven maar rook hutspot. Nu al…

Nadat ik mijn boodschappenlijstje had afgewerkt liep ik over de woensdagmarkt en via de Mare terug naar huis. Op de Marebrug stond nu een DZB-vrachtwagentje geparkeerd. ‘Groendiensten & Kwekerij’, las ik. De mannen van De Zijl Bedrijven haalden de plantenbakken van de brugleuning en kieperden die plompverloren leeg. De laadbak van hun pick-up bood de trieste aanblik van een grootscheepse geranium-genocide. Ik moest slikken en keek om me heen, maar het oude baasje was in geen velden of wegen te bekennen. Hopelijk zat hij thuis. Gelukkig, want onwetend, achter de geraniums.

Hosvlonder

In de aanloop naar 3 oktober las ik bij wijze van voorpret een alleraardigst boekje uit 1961. ’75 Jaar 3 oktober vieren’ is de titel van dit werkje, dat ene Han de Wilde naar aanleiding van de vijfenzenventigste verjaardag van de 3 October Vereeniging schreef. Al op pagina 67 wordt, gecentreerd en in kapitalen, de onvermijdelijke conclusie getrokken: ‘ER IS NIETS VERANDERD EN ER ZAL NIETS VERANDEREN.’ De reacties op de stelling, onlangs in deze krant en op Dichtbij.nl, onderstrepen dit: 102 van de 129 respondenten (79%) willen dat het Feest der Feesten blijft zoals het is.

En dus bevatte de kletsnatte editie van Leidens Ontzet vorige week dezelfde traditionele ingrediënten als toen het boekje van De Wilde meer dan vijftig jaar geleden verscheen: De Taptoe, de Reveille, de Uitreiking van Haring & Wittebrood, de Koraalmuziek, de Herdenkingsdienst, de Grote Optocht, het Lunapark en het Vuurwerk. Het verveelt blijkbaar nooit, en ongetwijfeld kijken sommigen van u nu zelfs alweer uit naar volgend jaar.

Toch zijn er sinds 1961 ook wat vaste onderdelen gesneuveld. Zo was destijds het ‘Springen van de Fontein op de Vischmarkt’ een heuse bezienswaardigheid. Vandaag de dag spuit deze fontein de hele zomer door, maar destijds was dat een bijzondere want kostbare aangelegenheid. Iets anders wat verdwenen is, is de zogenaamde hosvlonder rond de muziektent in het Lunapark. Anno 2012 is de hele stad één grote dansvloer, maar vijftig jaar geleden was dat dé plek om te hossen en te deinen. Als ik de 3 October Vereeniging voor volgend jaar dus – for old times’ sake – toch twee kleine veranderingen mag voorstellen, doe dan iets met de Visfontein (gekleurd water?) én laat op de een of andere manier die hosvlonder terugkeren. Al was het maar omdat het zo’n heerlijk Leids woord is!

Gejuich en applaus

‘In naam van Oranje, doe open de poort!’ klonk het vanochtend uit honderden Leidse kelen tijdens de Koraalmuziek in het Van der Werfpark. Het lied gaat over de bevrijding van Brielle, dat net als Leiden door de Spanjaarden was bezet omdat de stad zich achter prins Willem van Oranje had geschaard. De Vader des Vaderlands en voorvader van onze huidige vorstin beloonde de loyaliteit van de oranjegezinde Leidenaren in 1575 met een universiteit.

Toen de 3 October Vereeniging Michiel Zonnevylle in mei tot voorzitter benoemde, werd dit, zo wil het verhaal, met gejuich en applaus ontvangen. Logisch, want Zonnevylle heeft een band met Leiden: hij studeerde hier en was voor de VVD meer dan tien jaar lid van de gemeenteraad. Bovendien beschikt hij als voormalig burgemeester van Ameland en Leiderdorp over ruime bestuurservaring. Toch kreeg de nieuwe voorzitter niet bij iedereen de handen op elkaar: het Nieuw Republikeins Genootschap acht hem ongeschikt, zo liet het twee weken geleden weten.

Volgens dit genootschap is Zonnevylle, die tevens voorzitter is van de Bond van Oranjeverenigingen, een monarchist die in de seventies van de zestiende eeuw weleens naar het kamp van de koning van Hispanje geglipt ‘zou kunnen zijn’. Nu is een aanname zelden een argument en las u in de eerste alinea van deze column al dat Leidens Ontzet – dat sowieso geen inzet van politieke discussie zou mogen zijn – allesbehalve een republikeins feestje is. Dat Leidenaar Anjo Clement, die er als voorzitter van het NRG vorig jaar bij de gemeente nog op aandrong de Bernardkade een minder royale naam te geven, het Feest der Feesten slechts gebruikt om zijn larmoyante lobbyclubje in de kijker te spelen, dat snap ik natuurlijk best. Op gejuich en applaus hoeft hij wat mij betreft dan ook niet te rekenen.