Wedden?

Vier weken geleden schreef ik een – aldus de organisatie – zuur stukje over het Leids Cabaret Festival. Met het benoemen van de wat mij betreft enige lichtpuntjes van de in totaal 18 audities, sloot ik die column als volgt af: ‘Uitzonderingen? Kiki Schippers, De Partizanen en Robert Ramaker. Maar de man die het festival over tweeënhalve week zonder enige twijfel op zijn naam zal weten te schrijven komt uit Utrecht en heet Jan Beuving. Wedden?’

Als dat in mijn aard zou liggen, zou ik nu borstklopperig roeptoeteren dat ik de drie finalisten (Beuving, Schippers en De Partizanen) er feilloos had uitgepikt. Maar zo ben ik niet, en bovendien: ik zat er tegelijkertijd ook flink naast. Niet het virtuoze rijm van de wellicht toch iets te stoffige Jan Beuving, maar de absurdistische bravoure van De Partizanen wist anderhalve week geleden zowel het publiek als de jury te overtuigen. Deze op het eerste gezicht verrassende uitslag bevestigt helaas een bang vermoeden.

Ik heb geen bewijzen, maar wel een idee wat er achter de schermen van het 35ste Leids Cabaret Festival gebeurd kan zijn. In de Nederlandse kleinkunst gaat veel geld om. Zo verloochenden onlangs Najib Amhali (winnaar Leids Cabaret Festival 1998) en Brigitte Kaandorp (winnares Camaretten 1983) nog hun principes door voor grof geld de transfer van de VARA naar RTL te maken. Was het toeval dat ik mijn column vorige maand afsloot met het veelbetekenende woordje ‘wedden’? Geenszins! Er circuleren namelijk hardnekkige geruchten dat behalve sportwedstrijden ook de uitslagen van cabaretfestivals al jaren onder invloed staan van machtige, wereldwijd opererende Chinese goksyndicaten. Matchfixing, inderdaad… Of ik dit serieus meen? Ach, ook een column is soms een beetje cabaret. Of, zoals ze in China zeggen: ‘Cabaletteketet!’

Advertentie

Even Leiden bellen

Het klinkt met regelmaat op menig redactievloer: ‘Even Leiden bellen!’ Zo werd de tv-studio langzaam maar zeker de nieuwe natuurlijke habitat van de Leidse bioloog Freek Vonk. Als BN’er deelt Vonk intussen zelfs de Gooise matras met Eva Jinek, die de slangenlederen laarsjes en de schimmige honoraria van haar vorige vlam verruilde voor de levende reptielen en de helverlichte terraria van Freek de Slangenman. Na de ontdekking van het grootste priemgetal, dat meer cijfers telt dan ons land inwoners, schoven de Leidse hoogleraar Hendrik Lenstra en zijn promovendus Bas Jansen aan bij DWDD, en het eveneens Leidse wiskundemeisje Ionica Smeets praatte de kijkers van Pauw en Witteman bij over 2 tot de macht 57.885.161 min 1.

De redacties van de verschillende rubrieken weten de Leidse universiteit dus blindelings te vinden. Ook het bellen van de gemeente is via een 5-cijferig nummer tegenwoordig kinderspel. 14071… We delen dit nieuwe telefoonnummer dan wel met vijf buurgemeenten, maar toch is ook dit een ondeelbaar getal – en wat voor een! Het is welgeteld het 1659ste priemgetal, en dat kan bijna geen toeval zijn.

Behalve het geboortejaar van de Leidse cartograaf Pieter van der Aa was 1659 ook het jaar waarin de Waag werd voltooid. Met de stadsuitbreiding van 1659 en het graven van de laatste singels kreeg onze stad dit jaar zijn huidige vorm. En in 1659 schreef de Leidse lakenfabrikant Pieter de la Court het manifest ‘’t Welvaren Der Stad Leiden’, waarin hij vrije handel en minimale overheidsbemoeienis bepleitte. Leefde De la Court nú en had hij lucht gekregen van de eisen die de gemeente wil gaan stellen aan het terrasmeubilair van de Leidse horeca, dan had hij zeker even met 14071 gebeld. Nu rest hem weinig anders dan zich om te draaien in zijn Amsterdamse graf.

Leiden Museumstad

Precies zes jaar geleden verscheen mijn eerste column in deze krant. In de 312 Steeksleutels die ik sindsdien schreef, ging het zelden over de Leidse musea. Dat is opmerkelijk, want voordat onze stad zich stad van ontdekkingen noemde, stond Leiden jarenlang bekend als Museumstad. En die slogan mag intussen dan zelf een museumstuk zijn, als het om musea gaat, spelen we onveranderd een toonaangevende rol.

Van de onlangs opgerichte G8 van Nederlandse musea bevinden zich er zelfs drie in Leiden, en een zeven weken durende campagne in de zaterdagedities van de Volkskrant moet de gezamenlijke Leidse musea ook bij de museumbezoeker weer op de kaart zetten – of ‘top of mind maken’, zoals dat tegenwoordig heet. Ook afzonderlijk deden de musea vorige week van zich spreken. Naturalis (sinds juli officieel ‘Naturalis Biodiversity Center’) – dat de komende jaren flink wordt uitgebreid – wil het monumentale Pesthuis en de karakteristieke loopbrug over de Darwinweg afstoten, en de Lakenhal (sinds kort officieel ‘Museum De Lakenhal’ en voortaan dus zonder het te navelstaarderig bevonden ‘Stedelijk’) kreeg vooruitlopend op haar langverwachte, mede door de BankGiro Loterij gefinancierde uitbreiding alvast een nieuwe huisstijl.

En daarmee komen we goed weg, want Robin Stam, die tekende voor het ontwerp, is ook verantwoordelijk voor de schreeuwlelijke huisstijl van het Zuiderzee Museum. De nieuwe uitingen van de Lakenhal zijn gelukkig wél smaakvol en subtiel, met originele Leidse lakenloodjes en een eigen lettertype (dat puntje bij stokje gewoon een gangbaar font is waarvan alleen de kapitale A is aangepast en van zijn dwarsstreep werd ontdaan). Meer opsmuk heeft een museum in Leiden Museumstad ook helemaal niet nodig. In pak ‘m beet Enkhuizen ligt zoiets natuurlijk heel anders.

Passanten

Toen ik een paar maanden geleden de recordmusical ‘Soldaat van Oranje’ bezocht, maakte behalve de rol die Leiden in dit theaterspektakel speelt met name het overweldigende decor grote indruk op me. Dit huzarenstukje is dé stabiele factor in deze megaproductie, waarin acteurs gaan en komen en sinds de première in 2010 alleen al de rol van koningin Wilhelmina door maar liefst tien verschillende actrices gestalte werd gegeven.

Ik moest hieraan denken toen ik vorige week de allereerste bewegende beelden van onze stad zag. In 1921, toen film nog iets bijzonders was, draaide de destijds toonaangevende documentaireproducent Haghe Film in opdracht van de gemeente Leiden een promotiefilmpje van nog geen twee minuten. Mocht u deze fascinerende, 92 jaar oude beelden nog niet gezien hebben, dan kunt u ze op internet bekijken via j.mp/tjan1921.

De passanten op de Blauwpoortsbrug, de belhamel op de ingegraven kanonsloop bij de Morspoort, de glazenwassers bij het Gerecht… ze leven geen van allen nog. Maar het decor is onmiskenbaar hetzelfde gebleven: het Leiden van 1921, toen koningin Wilhelmina de troon bekleedde, verschilde nauwelijks van het Leiden waarin Juliana in 1927, Beatrix in 1956 en Willem-Alexander in 1987 gingen studeren. En ook in 2021, als prinses Amalia 18 wordt en dit zwartwitfilmpje precies een eeuw oud is, of in tweeduizendzoveel, als haar vader afstand doet van de troon, zullen de verschillen op de vingers van één hand te tellen zijn. Onze mooie stad overleeft ons allemaal. Wij zijn niet meer dan passanten, die hun bescheiden rol mogen spelen in een ronduit majestueus decor. Ik zeg: ‘Action!’ Of, om terug te keren naar de TheaterHangaar in Valkenburg en een van de verre van monumentale liedteksten uit ‘Soldaat van Oranje’ te citeren: ‘Morgen is vandaag!’