Een echte Van Gogh

Een echte Rembrandt hadden we al in Leiden, maar sinds kort hebben we ook een echte Van Gogh. Of eigenlijk hadden we die ook al, maar wisten we dat niet meer. Dat klinkt niet alleen raar, dat is het ook. In het geval van Van Gogh gaat het trouwens niet over een schilderij, maar over een grafsteen – de steen van Anna Cornelia Carbentus, de moeder van de wereldberoemde schilder. Na de dood van haar man keerde Anna vanuit Brabant terug naar het Westen. In Leiden woonde ze een tijdje op Herengracht 100 en later – na een kort uitstapje naar Den Haag – aan de Zoeterwoudsesingel, op nummer 46b.

Anna van Gogh-Carbentus overleed vandaag precies 108 jaar geleden na een lang ziekbed en werd op 2 mei 1907 – Vincent was toen al bijna 17 jaar dood – begraven op het bolwerk aan de Groenesteeg. Een bescheiden grafsteen markeerde haar laatste rustplaats. In 1989, toen de begraafplaats een toevluchtsoord voor hangjongeren was, besloot de gemeente deze steen uit voorzorg te vervangen door een replica, maar tot er vorig jaar een oud krantenbericht over deze wisseltruc opdook, dacht eigenlijk iedereen dat deze kopie bij het graf met nummer 754 was geplaatst omdat de oorspronkelijke zerk gesneuveld was. Pas dit jaar werd ‘de echte Van Gogh’ na een moeizame zoektocht min of meer bij toeval puntgaaf teruggevonden, in een kist met gruis en gruzelementen op de begraafplaats.

Onlangs is het authentieke grafmonument teruggeplaatst, en dat zou je een mooie meevaller kunnen noemen. Tegelijkertijd verdient het hele verhaal, dat van een ongekende slordigheid getuigt, natuurlijk geen schoonheidsprijs. Iets ouds en oorspronkelijks ontdekken is ontegenzeggelijk fantastisch. Maar als je het eerst zelf hebt zoekgemaakt, verliest de vondst als je het mij vraagt toch wel iets van haar glans.

Advertentie

Verhuisbericht

Heeft u hem ook gezien, de advertentie in onder meer deze krant waarmee de Belastingdienst liet weten het kantoor aan de Willem de Zwijgerlaan te verlaten? ‘De Belastingdienst gaat verhuizen’, stond er. Voor ons Leidenaren is dit een typisch gevalletje ‘makkelijker kunnen we het niet maken, maar we kunnen het in elk geval wel zo leuk mogelijk proberen te brengen’. Want wat op het eerste gezicht oogt als een verhuisbericht, is dat allerminst. Een nieuw adres ontbreekt bijvoorbeeld, afgezien dan van het internetadres belastingdienst.nl. En dat klopt ook wel, want sinds vorige week vrijdag is het Leidse belastingkantoor opgeheven. Daarmee is de fiscus, net als eerder de Kamer van Koophandel, uit Leiden verdwenen.

Het zal niet eenvoudig zijn een nieuwe huurder te vinden voor de nu verlaten verdiepingen in de Eschertoren (ook bekend als de Luba-toren). Het is dus maar goed dat de Mondriaantoren, aan de andere kant van de voormalige Groenoordhal, op de fundering na nooit gebouwd is, want niet alleen leegstaande winkelpanden vormen in onze stad een steeds groter wordend probleem, ook leegstaande kantoorruimte is dat in toenemende mate.

En waar je zou denken dat de gemeente dan het goede voorbeeld geeft, zijn er serieuze plannen alle gemeentelijke diensten medio 2020 onder te brengen in een nieuw te bouwen kantoorkolos op het NUON-terrein, midden in het nog te realiseren Singelpark dus. Voorwaarde is wel dat deze nieuwbouw jaarlijks niet meer gaat kosten dan wat er nu wordt neergeteld voor de gebouwen die binnen nu en vijf jaar zullen worden gesloopt: het Stadsbouwhuis aan de Langegracht en… het oude belastingkantoor, op de kop van de Schipholweg. Dat is mooi, maar is nieuwbouw wel nodig? Als ik het goed heb staan er binnenkort twee immense schoolgebouwen leeg…

Cloth hall

De artist impressions van de nieuwbouw van de Lakenhal deden veel stof opwaaien, en dus vond directrice Meta Knol het de hoogste tijd om geïnteresseerde en verontruste inwoners van Leiden tekst en uitleg te geven. Sommige Leidenaren dachten volgens Knol zelfs dat de oorspronkelijke 17e eeuwse ‘Cloth hall’ tegen de vlakte gaat. Dat laatste lijkt me wat overdreven, maar toch was het twee weken geleden opvallend druk in Scheltema toen de directrice en haar twee architecten de rigoureuze plannen toelichtten. In het Engels, want twee van de bijna 300 aanwezigen kwamen uit Engeland.

Wat zijn we toch een humble en polite volkje: een hele informatieavond voor de Leidse bevolking lang Engels praten omdat de Britse renovatiearchitect Julian Harrap – die alle ins en outs van het project al kent – het anders misschien niet zou kunnen volgen. En dus las Meta Knol haar presentatie van a tot z voor en stond architecte Ninke Happel in steenkolenengels stamelend naar woorden te zoeken, om over het gestoethaspel van de aanwezigen die tijdens de rondvraag de kans grepen hun afschuw over de plannen te uiten maar helemaal te zwijgen. Er werd regelmatig langs elkaar heen gepraat en veel van de informatie raakte lost in translation.

En that’s a shame, want de powerpoints van met name de architecten bevatten veel eyeopeners. De pompeuze façade aan de Lammermarkt mag er van een afstandje dan misschien nogal lomp en buitenproportioneel uitzien, het bevat talloze interessante en doordachte details, met ‘bay windows’ die op de verschillende verdiepingen in breedte variëren en ‘dog tooth’ metselwerk in 50 shades of grey, dat matcht met de contouren van de belendende huisjes. Bent u ook zo benieuwd hoe het uitpakt? Medio 2018 is de geheel vernieuwde en extended Cloth hall klaar. I can’t wait!

RGB

RGB staat voor rood, groen en blauw: de primaire kleuren van de lopers voor het station die het tijdens het gloednieuwe Rhythm, Groove & Bass-festival (hé, da’s ook RGB!) vertikten op hun plek te blijven liggen. De krenten die ik tijdens dit 10-daagse evenement uit de pap viste – 2 vocalisten met een Idols-verleden en een internationale one man band – waren misschien niet de meest avontuurlijke, maar de optredens van Zosja (ooit zangeres, nu jazzformatie), Bo Saris (ooit Boris) en Raul Midón waren stuk voor stuk meer dan de moeite waard.

Midón trad op in Gebr. de Nobel, en voor mij was dit de eerste kennismaking met het vier maanden geleden geopende Leidse popcentrum, en die smaakte naar meer. De Roestbak, zoals ik het gebouw al tijdens de bouw noemde, is het volwaardige muziekcentrum geworden waarop ik hoopte, met een fijne sfeer, een goede akoestiek en een volwassen geluids- en lichtinstallatie. Dat De Nobel, net als het nieuwe Vredenburg in Utrecht, te kampen heeft met geluidslekkage is in het geval van Leiden vooral heel vervelend voor de buren. In de Domstad heeft men last van ‘overspraak’ tussen de verschillende zalen van het complex, en dat is hier gelukkig niet het geval.

Het afsluitende gratis concert van Bo ‘Keep the soul alive’ Saris in De Leidse Schouwburg (al sinds 1705 een fijne zaal) toonde aan dat er voor de organisatie van het RGB-festival met het oog op een volgende editie nog wel wat werk aan de winkel is, want net als voor de kroegentocht viel de belangstelling behoorlijk tegen. Het duurde dan ook tot de toegift voor er sprake was van sfeer, en dus was het maar goed dat Saris eenmaal terug op het podium van geen ophouden wist. En daarmee kreeg de volgens sommige critici iets al te veelkleurige eerste editie van dit festival toch nog een spetterend slot.

Taaleis

Ik dacht dat het aan mij lag, maar de gretigheid waarmee Leidse media zich de laatste weken op tweets van beroemde Leidenaren storten doet vermoeden dat ik niet de enige ben die last heeft van lokale nieuwsluwte. Was het eerst een tweet van Armin van Buuren over het opblazen van zijn studiospeakers die het tot een nieuwsbericht wist te schoppen, vorige week pikten de media al even enthousiast een selfie van Jochem Myjer op, waarop hij te zien is met een pluchen terror-oehoe in zijn krullen. Alles leuk en aardig, maar daar vul je geen column mee. Ik niet, althans.

Er gebeurt weliswaar een hoop in de stad, nu veel langetermijnprojecten na jaren dan toch eindelijk van start zijn gegaan, maar de realisatie ervan levert maar mondjesmaat nieuws op. En ook politiek was er ondanks het meerkleurige college weinig reuring – los van het stemmingmakende gestook van Tomas Kok dan, maar die regelt zijn eigen publiciteit maar. Tot er opeens gedoe was rond de taaleis: ‘Taaleis Werk en Bijstand splijt Leidse coalitie,’ kopte het Leidsch Dagblad vorige week.

Natuurlijk moet Leiden als het om deze wet gaat het landelijk beleid volgen en is er maar bar weinig ruimte voor een lokale interpretatie. Toch staan coalitiegenoten VVD – die na de laatste verkiezingen met het voorstel de grenzen te sluiten voor vluchtelingen landelijk al opzichtig naar rechts stuurde – en SP opeens lijnrecht tegen over elkaar: de Leidse VVD-fractie drong bij het college aan op een zo spoedig en streng mogelijke naleving van de wet, terwijl de SP-fractie B en W juist verzocht minder star te zijn. Alsof Leiden een keuze heeft. Een storm in een glas water dus, lijkt me. Maar in een nieuwsluwe periode is alles nieuws: kapotte luidsprekers en een pluchen uil, maar ook haarscheurtjes in een verder eensgezind college.