Hoofdprijs (2)

Elke tiende van de maand houd ik er ernstig rekening mee dat de jackpot op het Staatslot valt dat uit het printertje van mijn vaste sigarenwinkeltje aan de Lange Mare rolde. Hoop doet leven, hè? Maar elke maand opnieuw blijkt het ijdele hoop te zijn geweest en gaat de hoofdprijs aan mijn neus voorbij. Meespelen in de Staatsloterij leverde me de afgelopen jaren om precies te zijn helemaal niets op.

Ik heb niet de illusie dat dat bij andere loterijen heel anders zou zijn geweest, maar had ik meegespeeld in de BankGiro Loterij, dan zou ik in elk geval indirect nog iets van mijn inleg hebben teruggezien. Want de bedragen waarmee ook Leidse musea door deze loterij worden gespekt liegen er niet om. Naturalis ontvangt structureel meer dan vijf ton per jaar. Voor de realisatie van de attractie REXperience in het nieuwe museum komt daar nog eens 1,25 miljoen euro bij. In 2015 ontving het museum een vergelijkbaar bedrag voor de inrichting en exploitatie van de tijdelijke expositie T.Rex in Town.

Net als de 1,5 miljoen die Naturalis in de stichting van architect Fons Verheijen moet storten omdat de verbouwing indruist tegen zijn auteursrecht, en de 1,9 miljoen die De Lakenhal neertelde voor een topstuk van Theo van Doesburg – ik schreef daar vorige week al over -, zijn dat forse bedragen. En dan is het Bio Diversity Centre niet eens het enige Leidse museum dat door de BankGiro Loterij gesponsord wordt. Het Rijksmuseum voor Oudheden aan het Rapenburg bijvoorbeeld ontvangt jaarlijks twee ton en kon vorige maand een extraatje van 522.000 euro tegemoet zien om de tempelzaal een facelift te geven. Je zou bijna de conclusie trekken dat het Nederlandse museumlandschap door een goksyndicaat in stand wordt gehouden, al klinkt dát dan misschien weer wat bedenkelijker dan het is.

Advertentie

Hoofdprijs

Het heeft iets weg van een vakantie boeken in het hoogseizoen: je weet dat je dan de hoofdprijs betaalt. Juist in het jaar waarin de honderdste verjaardag van kunststroming De Stijl wordt gevierd, tikte museum De Lakenhal op een veiling in Londen een belangrijk werk van Theo van Doesburg op de kop. Van Doesburg was in 1917 de oprichter van deze van oorsprong Leidse stroming, dus je zou kunnen zeggen dat Contra-Compositie VII in de collectie van het museum en in onze stad thuishoort.

Er wordt vaak nogal geheimzinnig gedaan over wat er voor kunst betaald is, maar hier werd al heel snel duidelijk dat De Lakenhal, gesteund door diverse fondsen, gulle gevers én de gemeente Leiden, 1,9 miljoen euro aftikte – zo’n 475 euro per vierkante centimeter linnen. Dat is natuurlijk niet niks, maar het is zeker niet de hoofdprijs: hetzelfde doek wisselde ook tien jaar geleden al eens van eigenaar, toen voor bijna 3,1 miljoen euro. Inflatie meegerekend is de waarde van het abstracte, avantgardistische doek in die tien jaar dus meer dan gehalveerd.

Ik vind dat, zeker nu De Stijl wereldwijd in de spotlights staat, heel opmerkelijk en ben erg benieuwd naar de verklaring voor deze forse waardedaling. Hoe dan ook is het natuurlijk een mooie meevaller voor Leiden, dat als het om de viering van het 100-jarig jubileum betreft trouwens wel wat achterblijft bij bijvoorbeeld Den Haag. Daar word je zelfs in de winkelstraten doodgegooid met die zo herkenbare primaire kleuren rood, geel en blauw. Maar dat komt vast wel goed: het pas verworven doek van Van Doesburg zal binnenkort tijdelijk in het stadhuis te bewonderen zijn – De Lakenhal wordt immers voor bijna 20 miljoen verbouwd -, en in de zomer is er een openluchtexpositie op het Pieterskerkplein. Het jaar van De Stijl is zeker nog niet om!

Stemmen!

Bent u ze al zat, de lijsttrekkers? Het heeft wel iets weg van zo’n familieverjaardag waar je helemaal geen zin in hebt. De grapjes van oom Sybrand die niemand begrijpt, maar waar oom Mark toch heel hard om lacht (omdat oom Mark om alles heel hard lacht), de mooie verhalen van de goedige oom Emile, de vlotte babbel van neef Jesse, oom Alexander, die de boel een beetje bij elkaar probeert te houden, oom Lodewijk, die stilletjes in een hoekje zit, de zelfgenoegzame oom Henk, bij wie je liever uit de buurt blijft, en tante Marianne, die met een vies gezicht naar de plakjes leverworst kijkt. En niet te vergeten oom Geert, van wie je nooit zeker weet of hij zin heeft om te komen, maar die ook als hij niet van de partij is de sfeer bepaalt.

Het was goed om te zien dat de jonge Leidse kiezers er twee weken voor de verkiezingen nog wél zin in hadden. Want wat was het druk bij het door een coalitie van vijf studentenverenigingen perfect georganiseerde debat in de Stadsgehoorzaal! Het jonge publiek luisterde er aandachtig naar de verhitte discussies, hoe ver van hun bed soms ook. Natuurlijk, het is maar een selectief deel van het jonge electoraat, maar toch: in VS en VK liet de jeugd het massaal afweten, met Trump en Brexit als gevolg.

Graag herhaal ik hier mijn oproep van vorige week. Of u er nu intussen de buik vol van heeft of niet: ga vooral stemmen vandaag! Ik heb met een stembureau in mijn straat makkelijk praten, maar met 47 Leidse stemlocaties is er zeker ook een bij u in de buurt. En troost u met de gedachte dat de hele familie zich vanaf morgen voor vermoedelijk maanden terugtrekt achter de gesloten deuren van de achterkamertjes. Zet u dus over uw tegenzin heen en vier het ‘feestje van de democratie’ vandaag mee. U kunt nog tot 21.00 uur een hokje rood kleuren. Doen!

Voor het lapje

Fact checking, het is iets van de laatste jaren, en in Amerika na de verkiezing van Trump zo ongeveer core business voor elke journalist. Met nog een week tot de verkiezingen draaien ook kritische Leidse studenten overuren. Politici op jacht naar stemmen moeten op hun woorden passen, want al hun feiten, cijfers en argumenten worden nauwgezet gecontroleerd. En houden ze ons voor het lapje, dan winden de aanstormende journalisten er op nieuwscheckers.nl geen doekjes om.

Niet alles is even eenvoudig te weerleggen en er zijn zelfs claims die de gemoederen al eeuwen bezighouden. De lijkwade van Turijn bijvoorbeeld. Is dit nu echt het doek waarin Jezus na de kruisiging werd gewikkeld of is het, zoals het gros van de wetenschappers beweert, een laatmiddeleeuwse hoax? In de St. Josephkerk aan de Herensingel is de komende drie weekenden nog een fascinerende expositie met onder meer een nauwkeurige replica van het veelbesproken doodskleed te zien.

Als amateur fact checker nam ik plaats in de kerkbankjes en bewerkte ter plekke de met mijn telefoon gemaakte foto’s: meer contrast, omzetten naar negatief… De in publicaties getoonde details die niet met het blote oog te zien zijn, werden op mijn schermpje inderdaad duidelijk zichtbaar, maar dat zegt natuurlijk nog helemaal niets. De samenstellers van de tentoonstelling geloven zelf heilig in de echtheid van het doek, maar vormt u vooral uw eigen mening over deze vier strekkende meter uitvaarttextiel, dat – zo beweert een enkeling – een practical joke uit de koker van Michelangelo zou zijn. Dát lijkt me een fabel waar menig politicus nog een puntje aan kan zuigen, maar ga zeker even kijken nu het nog kan. En… ga vooral stemmen volgende week! Want aan één blonde verlosser hebben de fact checkers hun handen wel vol genoeg.

Zeezijde

Tijdens het Stadsdebat, waarover ik u vorige week al vertelde, telde burgemeester Lenferink zijn zegeningen. Hij vertelde met afschuw terug te kijken op de tijd waarin de discussie over de RijnGouweLijn de stad tot op het bot verdeelde, en is blij dat Leidenaren de toekomst nu weer zij aan zij tegemoet treden. Alles leuk en aardig, maar als columnist kan ik wel wat ophef en rumoer gebruiken. En dus constateer ik niet ontevreden dat de nogal plompverloren aangekondigde verplaatsing van het busstation naar de zeezijde van Leiden Centraal de gemoederen flink bezighoudt.

Stationswegbewoner, DJ en ereburger Armin van Buuren trok fel van leer tegen de plannen, en het moet gezegd: zijn argumenten snijden hout, voeren verder dan het onvermijdelijke geklaag van zogenaamde nimbies – niet in mijn vóórtuin, in dit geval – en kunnen door de gemeente toch onmogelijk zomaar genegeerd worden. Maar nog even los daarvan viel vooral de toon van de doorgaans zo vriendelijke en bescheiden Van Buuren op. Hij voelt zich weggezet als zeurende bewoner en verklaarde tegen over Sleutelstad niet te weten of hij op deze manier nog wel ereburger wil zijn. Au!

Heeft het grasveldje dat Terweepark heet nét enige allure gekregen als de plek waar Ramses Shaffy opgroeide, dreigt het te moeten wijken voor een busstation. En niet alleen het parkje, ook Villa Antoinette loopt in de plannen gevaar. ‘Ze gaan van mij horen,’ sprak Armin dreigend. Als een DJ dat zegt, hou je oordoppen dan maar binnen handbereik. De laatste keer dat hij zich inzette voor een lokale actie, slaagde hij er samen met Jochem Myjer in het Glazen Huis naar Leiden te halen, dus de gemeente is gewaarschuwd. En ik denk: als Leiden destijds voor de RijnGouweLijn had gestemd, hadden we nu aan een veel kleiner busstation genoeg gehad…