‘Het mormel’, ‘een zeekoe’, ‘Snorp’ en ‘a tubby gray blob’ – zo werd het beeld Homunculus Loxodontus van Margriet van Breevoort al liefkozend genoemd. In de zomer van 2016 was het nog de publieksfavoriet van de openluchttentoonstelling Beelden in Leiden, waarna de zittende zeeolifant verhuisde naar het LUMC. In Rusland werd het beeld een hit op internet, en dan vooral in de sociale media, waar het opdook in talloze gephotoshopte plaatjes. Zhdun heet hij daar, of: Zjdoen – ‘de wachtende’. Dit jaar kocht een Russisch mediabedrijf de rechten en inmiddels is er een animatieserie in de maak.
Op een kunstbeurs in Den Haag liep ik vorige maand bij toeval een tweede exemplaar van Zhdun tegen het vadsige lijf. Het was alsof ik een oude bekende tegenkwam. Maar tegelijk dacht ik: hoort dit Leidse mormel eigenlijk niet in De Lakenhal thuis en zou het daar niet op Trix-achtige wijze als publiekstrekker kunnen gaan fungeren? Als ik er curator moderne kunst was, zou ik het zonder enige aarzeling aankopen. Een leuke cashcow ook voor de nieuwe museumwinkel, allemaal van die pluchen Zhduntjes…
Wie nu denkt dat ik doordraaf, moet voor de grap eens op AliExpress kijken, de Chinese webwinkel van Sinkel die anderhalve week geleden – op 11 november, tijdens de ooit zelf in het leven geroepen Singles Day – op één zaterdag maar liefst 25 miljard dollar omzette. U vindt onze Zhdun er in alle soorten, maten en kleuren – voor een paar euro tikt u al een leuk, ongetwijfeld door kinderhandjes in elkaar gezet exemplaar op de koddige kop. De Russen en Chinezen een beetje kennend gaat het hier om handel die Margriet van Breevoort in zekere zin in haar eigen creatie verandert: in een beeldend kunstenaar die tot sint-juttemis wacht op het geld waar ze als schepper van Zhdun gewoon recht op heeft.
STEEKSLEUTELS 