Een echte Rembrandt hadden we al in Leiden, maar sinds kort hebben we ook een echte Van Gogh. Of eigenlijk hadden we die ook al, maar wisten we dat niet meer. Dat klinkt niet alleen raar, dat is het ook. In het geval van Van Gogh gaat het trouwens niet over een schilderij, maar over een grafsteen – de steen van Anna Cornelia Carbentus, de moeder van de wereldberoemde schilder. Na de dood van haar man keerde Anna vanuit Brabant terug naar het Westen. In Leiden woonde ze een tijdje op Herengracht 100 en later – na een kort uitstapje naar Den Haag – aan de Zoeterwoudsesingel, op nummer 46b.
Anna van Gogh-Carbentus overleed vandaag precies 108 jaar geleden na een lang ziekbed en werd op 2 mei 1907 – Vincent was toen al bijna 17 jaar dood – begraven op het bolwerk aan de Groenesteeg. Een bescheiden grafsteen markeerde haar laatste rustplaats. In 1989, toen de begraafplaats een toevluchtsoord voor hangjongeren was, besloot de gemeente deze steen uit voorzorg te vervangen door een replica, maar tot er vorig jaar een oud krantenbericht over deze wisseltruc opdook, dacht eigenlijk iedereen dat deze kopie bij het graf met nummer 754 was geplaatst omdat de oorspronkelijke zerk gesneuveld was. Pas dit jaar werd ‘de echte Van Gogh’ na een moeizame zoektocht min of meer bij toeval puntgaaf teruggevonden, in een kist met gruis en gruzelementen op de begraafplaats.
Onlangs is het authentieke grafmonument teruggeplaatst, en dat zou je een mooie meevaller kunnen noemen. Tegelijkertijd verdient het hele verhaal, dat van een ongekende slordigheid getuigt, natuurlijk geen schoonheidsprijs. Iets ouds en oorspronkelijks ontdekken is ontegenzeggelijk fantastisch. Maar als je het eerst zelf hebt zoekgemaakt, verliest de vondst als je het mij vraagt toch wel iets van haar glans.
STEEKSLEUTELS 