Alles moet weg

Zelfs tijdens het allerdrukste Prijzencircus had ik het bij V&D nog nooit zo druk gezien als tijdens de opening van de ‘definitieve uitverkoop’ vorige week donderdag. Ik liep – of beter: ik schuifelde – er met gemengde gevoelens rond: Leuk, dat mijn vrouw er voor 20 euro een Mart Visser-jurkje wist te scoren. Jammer, dat het zo mooi verbouwde Leidse warenhuis aan de Aalmarkt na deze ‘final sale’ écht uit onze binnenstad verdwijnt. En dan was er ook nog het gevoel van ‘wel potverdorie!’ (of woorden van gelijke strekking) – want wat had ik de pest in!

‘Alles moet weg!’ schreeuwden de borden boven de schappen om het hardst. Inderdaad, alles, dacht ik verongelijkt. Dat gold namelijk ook voor de voorloper van deze column, die ik met het oog op de vervroegde paas-deadline van deze krant een week eerder alvast geschreven had. Ook die column ging over Vroom & Dreesmann: dat ik de winkel miste in het Leidse centrum, nog iets over de leegstand in onze binnenstad, die toen het warenhuis op 15 februari de deuren sloot in één keer steeg van 8 naar maar liefst 16 procent, én dat V&D in Leiden volgens onbevestigde bronnen komende vrijdag om 9.00 uur nog één keer open zou gaan voor een ultieme leegverkoop.

Dat laatste had ik uit mijn duim gezogen. Vrijdag is het 1 april, vandaar. Maar ik had nog niet op save gedrukt, of mijn Steeksleutels kon – alles moet weg, mensen! – linea recta de prullenbak in. Die door mij verzonnen ultieme leegverkoop kwam er namelijk écht, zo las ik tot mijn verbijstering op NU.nl. Mijn 1-aprilgrap blijft u dus bespaard en ik hou het er maar op dat dit niet voor niets week 13 zal zijn. Laat u niet foppen vrijdag, enne, mocht u benieuwd zijn naar de prequel van deze column: u vindt de achterhaalde en dus niet voor publicatie geschikte tekst hieronder!

 

Nog één keer V&D

 

Vroom & Dreesmann is niet meer, en daar kan ik maar heel moeilijk aan wennen. Anderhalve maand geleden viel ook voor het warenhuis aan de Leidse Aalmarkt definitief het doek, en sindsdien staat het monumentale, onlangs nog zo mooi verbouwde pand er maar triest en verlaten bij. Via een affiche op de gesloten deuren bedankt de voormalige bedrijfsleider het Leidse publiek voor hun trouwe bezoek. Zijn warme afscheidswoorden stemmen vooral treurig: het kloppend hart is uit onze binnenstad verdwenen.

Dat het faillissement van V&D gevolgen heeft, ligt voor de hand. Maar het bericht van Omroep West, twee weken na de sluiting, dat de leegstand in onze stad door het verdwijnen van het warenhuis een vlucht nam, leek mij toch wat al te voorbarig. Zo direct zou het effect toch nog niet meetbaar zijn? Wat bleek: de vastgoedadviseur die in dit artikel aan het woord kwam, keek niet naar het aantal winkels in de Leidse binnenstad, maar naar het gezamenlijke vloeroppervlak van deze winkels. Na de sluiting van V&D liep het percentage onbenutte vierkante meters natuurlijk direct op: van 8 naar maar liefst 16 procent. En ja, ook dat stemt treurig. Wat het effect op langere termijn is moet nog blijken.

Maar… er is ook goed nieuws. Verschillende voormalige V&D-winkels hebben intussen voor één dag de deuren weer geopend om de lokale magazijnen definitief leeg te verkopen. Dit gebeurt onaangekondigd, om een al te massale toestroom van koopjesjagers die elkaar de tent uit vechten te voorkomen. Volgens onbevestigde bronnen zal dat komende vrijdag vanaf 9.00 uur in Leiden gebeuren. Een mooie kans om voor een allerlaatste keer afscheid te nemen. Voor de winkel in Den Haag is intussen trouwens al een nieuwe huurder gevonden. Ik ben heel benieuwd of dat ook in onze stad zo snel zal gaan.

Worteltjestaart

‘Bakker, heeft u ook worteltjestaart?’ Ik kan de neiging om een wel heel erg oudbakken mop te herkauwen deze week nauwelijks onderdrukken. Zo vaak komen er immers geen konijnen bij de bakker. Maar in Leiden gebeurde het, al was dat bij deze knaagdiertjes niet uit vrije wil, laat staan om te vragen of de bakker worteltjestaart verkocht. Bij bakkerij Van Maanen aan de Nieuwe Rijn verbleven de beestjes tegen wil en dank in de etalage. Met name het felle licht waaraan zij dag en nacht werden blootgesteld schoot Dick de Vos, mijn onderbuurman op deze pagina, in het verkeerde keelgat. Namens zijn Partij voor de Dieren deed hij aangifte tegen de paasetalage, die hij – je bent columnist of niet – met veel gevoel voor retoriek ‘een Guantanamo Bay voor konijnen’ noemde.

Johan van Maanen, die eerder op Twitter nog enthousiast had laten weten dat de lente leefde bij zijn bakkerswinkel in het Leidse centrum – ‘échte Konijnen kijken!’ – wist niet hoe snel hij paaseieren voor zijn geld moest kiezen. Ik vraag me af of de protesten van de Partij voor de Dieren net zoveel effect zouden hebben gehad als De Vos die vergelijking met het beruchte Amerikaanse gevangenenkamp niet uit de hoge hoed had getoverd. Hoe dan ook lukte hem in nog geen week wat Barack ‘yes we can’ Obama nu al bijna acht jaar tevergeefs voor elkaar probeert te krijgen: de sluiting van Guantanamo Bay.

De etalage werd door Van Maanen razendsnel gevuld met pluchen knuffels en de oorspronkelijke Nieuwe Rijn-nijntjes vieren het voorjaar inmiddels in Rijnsburg, waar zij in hun oranje overalletjes in een dierenweide schijnen rond te dartelen. Eind goed, al goed dus, en een welverdiende worteltjestaart voor Dick de Vos en zijn dierenvrienden (vies hè?). Nu de tijgerbolletjes nog de bakkerswinkels uit. Vrolijk Pasen!

Ins Grün

Dankzij crowdfunding gebeuren er de laatste jaren veel mooie dingen in onze stad. De restauratie van het vermaarde Zweetkamertje in het Academiegebouw aan het Rapenburg, de komst van de T-Rex naar Naturalis en ook de bouw van de zonnekijker die in september in de Oude Sterrewacht in gebruik genomen werd, werden met de vrijwillige bijdragen van talloze gulle gevers mogelijk gemaakt. Leidenaren zijn blijkbaar maar al te graag bereid hun portemonnee te trekken als er een beroep op ze wordt gedaan.

Ik vroeg me af of ook het LAKtheater te redden zou zijn geweest als er destijds een crowdfunding op poten zou zijn gezet. Als het aankwam op het ophangen van postertjes was er aan animo geen gebrek, dus wie zal het zeggen? In 2012 viel het doek helaas definitief voor dit vlakkevloertheater, maar in datzelfde jaar opende – voor mij een beetje aus Blaue hinaus – een gloednieuwe, iets kleinere maar vergelijkbare theaterzaal de deuren: Ins Blau aan de Haagweg. En jawel, ook dit theater heeft vorige week een crowdfundingsactie gelanceerd.

‘Omdat schone kunst niet vuil hoeft te zijn’. Dat is de ietwat gezochte leus waarmee Ins Blau de maar liefst 80.000 euro bijeen hoopt te harken die nodig is voor een nieuwe, energiezuinige lichtinstallatie. De LED-verlichting die men hiervoor op het oog heeft, verbruikt ongeveer 75 procent minder stroom, en daarmee zou het zaaltje het eerste volledig energieneutrale vlakkevloertheater van Nederland worden. De ‘Groen licht’-actie loopt nog precies een maand, dus mochten zich onder de lezers van deze column weldoeners bevinden die volgens sommigen typisch ‘linkse hobby’s’ als cultuur en duurzaamheid een warm hart toedragen, dan weten die nu wat ze te doen staat. Op de website van Theater Ins Blau en op voordekunst.nl leest u alles over dit project.

Stilleven

Vorig jaar heb ik de dependance van Tate in Liverpool minutenlang geboeid naar de achterkant van een schilderij staan kijken. Het was een Renoir. Dat weet ik omdat dat er met grote, witte blokletters op stond. Het onder de naam aangebrachte catalogusnummer kan ik me nog altijd herinneren: T.3574. Maar wat er nu op de voorzijde stond, ik heb geen flauw idee meer. Volgens Google was het een stilleven met perziken en amandelen.

In het Centraal Museum in Utrecht stuitte ik vorige week op twee mij onbekende schilderijtjes van de Leidse schilder Floris Verster. Ook dit waren stillevens, en van een ervan – gemberpot met tulpen – was aan de andere kant van de vitrine ook de achterzijde te zien. De verschillende stickers wezen uit dat het om een stuk uit de privécollectie Van Baaren ging dat voor een tijdelijke expositie uit het archief was gehaald. In april 1952 was dit volgens een van de etiketten ook al eens gebeurd. Toen was het schilderij te zien in onze Lakenhal.

De voorzijde van deze Verster stemde – al waren er dan tulpen in het spel – nogal somber, maar goed, dat is dan ook het handelsmerk van de in Leiden geboren en in 1927 in zijn eigen vijver in Groenoord verdronken schilder. Maar van de stille getuigen van de levenswandel van het schilderij op de achterkant ervan werd ik juist heel vrolijk. Misschien een goed idee voor de Lakenhal, die binnen twee jaar ook een nieuwe, mij bij voorbaat al vrolijk stemmende achterzijde krijgt: een deel van de schilderijen straks zo ophangen dat ook de achterkant zichtbaar is. Voor wie dit museum de komende twee jaar net als ik zal gaan missen: de complete collectie, inclusief depotstukken, is – helaas alleen in vooraanzicht – te bekijken op lakenhal.nl. Tientallen gebruiksvoorwerpen uit de inboedel van Floris Verster bijvoorbeeld.

Jaar van de brug

Maart alweer. De tijd vliegt, en ondanks een extra dag in februari schiet het ook met 2016 al lekker op. De Verenigde Naties bombardeerden dit schrikkeljaar tot het jaar van de boon, vorige maand luidden Chinezen met veel vuurwerk het jaar van de aap in, en nu al is duidelijk dat 2016 voor Leiden het jaar van de brug wordt. Want zijn we met onze 504 bruggen niet in de aap gelogeerd, dan zijn we er wel mee in de bonen. Er gebeurt in onze stad namelijk nogal wat op het bruggenfront.

Zo keek men bij het Joop Vervoornpad in Leiden Noord vreemd op toen door een onverklaarbare fout plots een brug opdook op een totaal verkeerde plek. Die brug blijft nu liggen, en er komt een nieuwe brug. Kosten: een kleine 13.000 euro. Bij een inspectie van de Jan van Houtbrug bleek deze in dermate slechte staat, dat zwaar verkeer per direct moest worden omgeleid. Volgens de technici die de brug onderzochten zal het ding binnen vijf jaar bezwijken als er geen maatregelen worden getroffen. De gemeente plaatste halsoverkop hoogtebalken, en dat resulteerde binnen een week in twee ongelukken. Een noodbrug wordt overwogen.

Verder werden vorige maand de vijf Singelpark-bruggen gepresenteerd en werd tijdens de presentatie van de inrichting van de Lammermarkt duidelijk dat de Valkbrug bij de gelijknamige molen binnen een paar jaar zal worden vervangen. En dat wordt weleens tijd, want deze brug werd in 1935 als tijdelijke brug aangelegd en zal vast niet het eeuwige leven hebben. De voormalige Waaghoofdbrug krijgt overigens een tweede leven in Leiden Noord, waar hij Groenoord Noord met de Big Boss-locatie moet gaan verbinden. Die brug zou volgens de rekenmeesters van de gemeente precies moeten passen, maar met de eerdere flater in Leiden Noord in gedachten weet je het natuurlijk maar nooit.