De Roestbak

Met om en nabij de 30 gratis optredens in verschillende zalen en cafés strijkt morgenavond de jaarlijkse Popronde weer in Leiden neer. Een paar jaar geleden kon ik daar nog reikhalzend naar uitkijken, net als naar bijvoorbeeld de Kroegentocht tijdens de Jazzweek. Zoveel livemuziek werd er in onze stad immers niet geprogrammeerd. Intussen is dat wel anders: avonden zonder muziek zijn inmiddels op de vingers van één hand te tellen en meer dan eens verzuchten Leidse muziekliefhebbers op sociale media zelfs dat ze zichzelf toch moeilijk in tweeën kunnen delen.

Leiden bruist als het om cultuur gaat, en dat is niet alleen heel prettig, maar in tijden van recessie ook opmerkelijk. Ook de opening van het spiksplinternieuwe muziekcentrum Gebr. de Nobel begin december zou je tamelijk anticyclisch kunnen noemen. Maar wat bén ik benieuwd naar deze nieuwe zaal – die als hij in Rotterdam had gestaan ongetwijfeld al liefkozend ‘De Roestbak’ zou zijn gedoopt. Ik hoop dat ik voor acts uit het clubcircuit straks gewoon in Leiden terecht kan en niet meer hoef af te reizen naar podia in Amstelveen, Hoofddorp, Haarlem of Zoetermeer.

Een frisse, moderne, functionele en toegankelijke zaal met een goede geluidsinstallatie, daar is onze stad als u het mij vraagt al heel erg lang aan toe. Of met een capaciteit van zo’n 800 man de jaarlijks begrote 70.000 bezoekers worden gehaald, waag ik echter te betwijfelen. Bovendien is het te hopen dat ons een debacle als bij het onlangs in Utrecht geopende Tivoli-Vredenburg bespaard blijft; daar moet nog voor 11 miljoen aan vertimmerd worden om ‘geluidslekken’ te dichten en pakt de exploitatie door een foute optelsom in de begroting jaarlijks een slordige 1,5 miljoen euro duurder uit dan geraamd. Zo dom als in de Domstad zullen we hier toch niet zijn?

Meerderheidsmandaat

Al 11 jaar is Henri Lenferink nu onze burgemeester. Een heel klein beetje dankzij de toenmalige VVD-minister van Binnenlandse Zaken, Johan Remkes, die het in 2003 niet eens was met de voordracht van zijn partijgenoot Harry Groen door de Leidse gemeenteraad. De Arnhemse PvdA-wethouder Lenferink stelde zich vervolgens alsnog kandidaat, wij Leidenaren bezorgden hem op 11 maart 2003 via een raadplegend referendum een ronkende overwinning en Groen moest het daarop tot zijn pensioen in 2011 doen met Noordwijk – en Noordwijk met Groen.

Het burgemeestersreferendum zoals dat hier in 2003 werd gehouden bestaat inmiddels niet meer. Het wordt dus nog even puzzelen hoe de gemeenteraad de mening van de Leidse bevolking over haar burgervader gaat peilen. Niet omdat dat per se moet, maar omdat Lenferink – verklaard voorstander van de gekozen burgemeester – dat zelf graag wil. Voor hij in mei 2015 voor een derde termijn van nog eens zes jaar bijtekent, wil hij eerst weten wat zijn draagvlak is en of hij nog op een Leids meerderheidsmandaat kan rekenen.

En dat is na de heikele affaire Benno L. best gewaagd, te meer omdat Lenferink – hoewel in februari nog geruggesteund door vrijwel de gehele gemeenteraad – deze zomer in EenVandaag aangaf dat hij de huisvesting van de zwempedo aan de Apollolaan zelf en vooral eerder in de openbaarheid had moeten brengen. Zo’n 53% van het EenVandaag opiniepanel was het in februari overigens met de geheimhouding eens, en 57% van de Leidse Dichtbij-lezers gaf onlangs in een poll nog aan dat Lenferink mag blijven. Dat is weliswaar beduidend minder dan de 77% van de stemmen die hij in 2003 bij zijn aantreden in de wacht wist te slepen, maar nog altijd een meerderheid. En voor het geval het er ook maar iets toe doet: ook ik ben van harte voor!

Veelschrijver

Het zal mijn studie Nederlands zijn, maar bij het woord veelschrijver denk ik in eerste instantie aan literaire multi-publicisten als Simon Vestdijk (die sneller schreef dan God kan lezen) en Herman Brusselmans. Het nieuws dat Leiden veelschrijvers wil gaan aanpakken kon ik vorige week dus niet helemaal plaatsen: Vestdijk legde meer dan 40 jaar geleden al het loodje en Brusselmans lijkt me er niet bepaald de figuur naar zich door welk Nederlands stadje dan ook te laten ringeloren.

Omdat dit mijn precies vierhonderdste Steeksleutels is, was ik heel even bang dat ons stadsbestuur míj in het vizier had. Bijna acht jaar lang elke week een column, het is natuurlijk niet niets, maar daarmee zou ik mezelf toch allerminst een veelschrijver durven noemen. En daarbij: ik doe met m’n wekelijkse stukje op ‘de drie’ van deze huis-aan-huiskrant geen vlieg kwaad – of heb in elk geval niet die intentie.

Veelschrijvers zijn lieden die zich beroepen op de Wet openbaarheid van bestuur, een gemeente met brieven overspoelen en geld claimen als ze niet binnen de wettelijk gestelde termijn van twee weken een reactie ontvangen. Het bedrag dat de gemeente die in gebreke blijft moet Wob-hoesten kan Wob-lopen tot 1260 euro per te laat beantwoorde brief. Had ik de afgelopen acht jaar dus geen columns maar wekelijks een brief geschreven, dan had me dat meer dan een half miljoen euro kunnen opleveren – en ook dát is natuurlijk niet niets. Deze vierhonderdste column zou dus een mooie aanleiding kunnen zijn om een lucratieve carrièremove te overwegen, maar eigenlijk vind ik het nog veel te leuk om elke week aan een nieuwe Steeksleutel te sleutelen. Met uw welnemen – en dat van de gemeente Leiden – ga ik daar dan ook nog even mee door: op naar de vijfhonderd. Tot volgende week dus maar weer!

Rare druiven

Hoe doet u dat nou: aan niet-Leidenaars uitleggen wat Leidens Ontzet is? Mij lukt het niet. Zelfs als ik denk in de buurt te komen, knikt mijn niet-Leidse gesprekspartner op z’n best begrijpend, om mijn verhaal vervolgens samen te vatten met ‘Juist, een soort carnaval dus.’ Nee, dreuzel! Je kunt Leidens Ontzet met alles vergelijken, maar níét met carnaval! Carnaval heeft net zo weinig met 3 oktober te maken als een zachte g met een rollende r. Met carnaval slapen Lim- en Brabo’s hun roes uit, terwijl Leidenaars na een nacht doorhalen om zeven uur ’s ochtends met een kater – dat dan weer wel – op het Stadhuisplein plichtsgetrouw hun liedjes staan te zingen. Weer of geen weer. En een uur later, in het Van der Werfpark, zingen ze nog meer liedjes.

Natuurlijk, het ís ook best een raar feest, en rare druiven als we zijn, zijn we voer voor antropologen. Die hebben zich dan ook meer dan eens op Leidens Ontzet gestort. Tot de dood erop volgde zelfs: de Canadees David S. Moyer wist de tradities rond hutspot, haring en wittebrood nog wel te verklaren, maar blies zijn laatste adem uit voor hij de prangende vraag waarom paling tijdens ons feest der feesten zo populair is kon beantwoorden. ‘Waarom paling?’ luidde dit jaar daarom de titel van de historische 3 oktoberlezing van Els Jacobs. Maar ook zij moest haar gehoor het antwoord helaas
schuldig blijven.

Zoals eskimo’s tig woorden voor sneeuw schijnen te hebben, hebben wij een naam voor een bootje waarmee je op paling vist: de peurbak. Leiden was ooit een stad van peueraars. Dat deze palingvissers op 3 oktober met hun gerookte waar liepen te leuren, ligt nogal voor de hand. Daarom paling, denk ik dan. Waar ik op mijn beurt veel benieuwder naar ben: waarom hoorden druiven tot voor kort bij 3 oktober en waar zijn ze gebleven?

Gevarenzone

Nederland is intussen zo veilig, dat Veilig Verkeer Nederland veilig kan worden opgedoekt. Dat was althans wat ik dacht toen ik op NU.nl las dat de omgeving van onze Pieterskerk de vijfde plek inneemt in de landelijke lijst van de verkeersonveiligste plekken van ons land. Ik las het nog eens, en voor alle zekerheid nog maar een keer, maar het stond er toch echt: na gevarenzones in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Schiphol was ons eigen, historische en pittoreske Pieterskwartier met negen ongevallen de vijfde onheilsplek van ons land.

Ik zag de wijk voor me: de karakteristieke kinderhoofdjes, de autovrije straatjes, het weinige bestemmingsverkeer… ’s Avonds, in het romantische licht van de klassieke straatlantaarns, kun je er – iets minder romantisch – een kanon afschieten zonder ‘collateral damage’ aan te richten. Het leek me onwaarschijnlijk dat de verkeersveiligheid juist hier een groot probleem zou zijn – groter dan op de Willem de Zwijgerlaan en de Lammenschansweg, om maar eens twee Leidse dwarsstraten te noemen waar de hulpdiensten veelvuldig te vinden zijn – in 2010 stond het kruispunt Lammenschansweg/Koninginnelaan nog in eenzelfde lijstje van RTL, en sindsdien is er op die plek toch vrij weinig veranderd.

Het onderzoek van NU.nl zal ongetwijfeld kloppen, maar het letterlijk overnemen van de conclusie blijkt gevaarlijker dan geblinddoekt de Kloksteeg of de Langebrug oversteken. Het gebied waarover de nieuwssite het heeft, beslaat namelijk zo ongeveer de hele Leidse binnenstad, inclusief Noordeinde, Breestraat, Oude Singel, Hooigracht en Korevaarstraat. De formulering ‘Omgeving Pieterskerk’ is dus volkomen misplaatst, en daarmee blijft het Pieterskwartier het rustige wijkje dat het was én blijft helaas ook Veilig Verkeer Nederland gewoon keihard nodig.